Demir eksikliği halk tarafından anemi olarak bilinen rahatsızlık, hemoglobinin yaş ve cinsiyete göre kandaki hemoglobin miktarının erişkin erkeklerde
13 g/dL, kadınlarda ise
12 g/dL değerlerinin altına düşmesi durumudur ve pek çok önemli sağlık sorununa neden olabilir.
6 ay ile 6 yaş arası çocuklarda bu değerler 11 g/dL nin, 6-14 yaşlarda 12 g/dL’nin altı demir eksikliği olarak kabul edilir. Çocuklarda anemi ; büyüme gelişme, beyin fonksiyonlarını olumsuz etkilediğinden daha tehlikeli bir durumdur. Alyuvarlarımızda bulunan hemoglobinin asıl fonksiyonu akciğerlerden dokulara oksijen taşımaktır. Anemide hemoglobin yetersiz olduğundan dolayı dokulara ulaşan oksijen miktarı azalır ve sonucunda hipoksi gelişebilir. Bu durum bütün vücut sistemini etkileyerek kalp, kas ve sinir sisteminde önemli belirtilerle ortaya çıkar. Günlük demir ihtiyacı yaklaşık 1-3 mg arasındadır.
Demir eksikliği ülkemizde yaygın görülen bir durumdur. Özellikle emzirme ve hamilelik dönemi, büyüme çağı ve aşırı adet kanaması geçiren genç kızlarda takibi yapılması gerekir. Bunlardan farklı olarak ülser, bağırsak kanseri, rahim ağzı kanseri gibi durumlarda da yine anemi görülebilir.
En sık rastlanan anemi türleri ;
• Demir eksikliğine bağlı anemi,
• Folik asit eksikliğine bağlı anemi
• Vitamin B-12 eksikliğine bağlı anemidir
Kan yapımında görevli B12 eksikliği vejetaryen veya vegan beslenen bireylerde sık görülür. Folik asit eksikliğine bağlı anemi ise koyu yeşil sebzelerden yoksun bir beslenme sonucu rastlanır.
Demir Eksikliğinin Nedenleri
•Demir yönünden zengin gıdaları yetersiz tüketmek.
•Demirin bağırsaklardan emilimin engelleyecek süt, yoğurt ve tahıl gibi besinleri fazla tüketmek.
•Emilimde yaşanan bir bozukluk. •Çocukluk çağındaki artmış gereksinimin karşılanamaması.
•Kadınlarda yaşanan adet kanamaları.
•Ağrı kesici ilaçların sürekli kullanılması.
•Yetersiz ve dengesiz beslenme.
• Çocukluk ve adölesan dönemde altta yatan bir çölyak emilim bozukluğu, parazitler veya alta yatan kanama.
Demir Eksikliği Belirtileri
•Bedensel ve zihinsel performansta azalma.
•Tırnakların kaşık şeklini alması ve kolay kırılması.
•Toprak ya da kil yeme isteği.
•İştahsızlık, huzursuzluk, halsizlik, çabuk yorulma,daha ileriki durumlarda nefes darlığı.
•Baş dönmesi, kulak çınlaması.
• Ağız kenarlarında oluşan çatlaklar.
•Enfeksiyonlara karşı direncin azalması.
•Çocuklarda büyüme gelişme geriliği, okul başarısında düşme, dikkat dağınıklığı, unutkanlık, öğrenme güçlüğü.
•Çabuk üşüme, özellikle el ve ayaklarda yaşanan soğukluk.Bedensel ve zihinsel performansta azalma.
Kansızlığın Yol Açtığı Sorunlar
•Çocuklarda başta beyin ve vücut gelişiminde gerilik,
• Dikkat dağınıklığı,
• Halsizlik, yorgunluk,
• Algılama, öğrenme ve yorumlama fonksiyonlarında azalma ,
• İş gücünde azalma
Kansızlığa Karşı Alınacak Önlemler
✓ Demir açısından zengin kırmızı(dalak,karaciğer,yürek) beyaz et , süt ve süt ürünleri, yumurta, yağlı tohumlar (kaju,fındık,keten tohumu, ceviz,badem), baklagiller, koyu yapraklı sebzeler,kuru meyveler (üzüm,keçi boynuzu,kara dut ) gibi besinlerden sık sık tüketilmelidir.
✓ Yeni doğan çocuklarda ilk 6 ay demirden
zengin anne sütünün verilmesi ve sürdürülmesi gerekmektedir.
Araştırmalara göre ilk 6 ay yalnız anne sütü alan bebeklerde almayanlara oranla demir eksikliği anemisinin az olduğu görülmüştür.
✓ Bebeğe ek gıda verilmeden önce tek başına inek sütü verilmemelidir. İnek sütüne karşı oluşabilecek olası intölerans ile çocukta çeşitli reaksiyonlar sonucu gizli kanamalar olabilir. Bu da erken yaşta anemiye yol açabilir.
✓ Bitkisel kaynaklı ve biyo yararlılığı düşük
demirin emilimini arttırmak için C vitamini içeren besinlerin (turunçgiller, yeşil bitkiler vs.) her öğünde tüketilmesi gerekmektedir.
✓ Artmış demir eksikliğini normal seviyeye getirebilmek adına demir desteği ek olarak alınabilir. ✓ Bebeklerde ise demir destekli mamaların kullanımı sağlanmalıdır.
✓ Anne ise ; demir depolarının tamamen boşalmaması için hamile kalmadan önce demir takviyesi almalıdır.
NUTRITION ISTANBUL 1. SAYI
Her Hakkı Saklıdır ©
İşbu Web sitesi ve tüm sayfaları Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’na tabidir ve içeriğine ilişkin her türlü ses, görüntü, yazı içeren bilgi-belge,marka ve her türlü fikri ve sınai haklar ile tüm telif hakları ve diğer fikri ve sınai mülkiyet hakları Uzman Diyetisyen Samet YAĞLI’ya aittir. İşbu web sitesinin yapısı ve içeriği, sitede kullanılan her türlü görsel malzeme Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ve Türk Ceza Kanunu kapsamında korunmaktadır.
Sitede yer alan bilgilerin çoğaltılması, başka bir lisana çevrilmesi, saklanması veya işleme tutulması da dahil,Samet YAĞLI’nın önceden yazılı iznine tabidir. Bu sebeple işbu sitede yer alan bilgiler Samet YAĞLI’nın yazılı izni olmadan hiçbir şekilde, çoğaltılamaz, yayınlanamaz, kopyalanamaz, sunulamaz ve aktarılamaz. Sitenin bütünü veya bir kısmı diğer bir Web sitesinde izinsiz olarak kullanılamaz.
