Diyetisyene gitmeden önce kilonuza bağlı nedenleri çözebilmek için hangi testleri yaptırmalısınız?
Kan tahlilleri vücudunuzun hormonal ve metabolik sistemleri hakkında analiz yapabilmeyi sağlar. Referans aralığı ve birimler farklı laboratuvarlarda farklı olabilir. Kan tahlili sonuçları, kişilerin yaşına göre farklı değerlendirildiği gibi, cinsiyete, kanın alındığı saate, açlık-tokluk durumuna ve hatta mevsimlere göre farklılık gösterebilir. O anki genel durum hakkında bilgi verebileceği gibi, sağlıklı bir kişinin ilerideki dönemlerde karşılaşabileceği sağlık problemleri hakkında da fikir verebilir. Metabolik olarak bir sorun varsa bunun tanılanması ve önlenmesi, eğer oluşmuşsa çözümü için yardımcı olur. Böylece sorun ortaya çıkmadan bununla ilgili önceden önlemler alınabilir. Bu tahliller vücudun değişik metabolik sistemlerini inceleyip kilonun yüksek veya az olması ile ilgili fikir verir.
KAN ŞEKERİ
Kan şekeri testi kanınızdaki alınan örnekte glikoz denen kan şekerinizi ölçmek için kullanılır. Bu test sayesinde diyabetin belirtileri görülebilir. Ayrıca diyabeti olan bireylerin kan şekerini yönetebilmesi için de bakılır. Eğer 45 yaşın üzerindeyseniz bu tarz testleri ihmal etmemelisiniz.
Aşağıdaki risk faktörlerinden herhangi birisine sahipseniz kan şekerinizi mutlaka kontrol ettirin;
•Fazla kiloluysanız,
•Kan basıncınız 140/90 mm Hg veya üzerindeyse,
•Kötü kolesterol denen LDL seviyeniz yüksekse,
•Gebelik diyabetiyle beraber yeni doğum yaptıysanız ve bebeğiniz 4 kg’ın üzerinde doğduysa, •Polikistikover sendromunuz varsa,
•Ailede şeker hastalığı olan birisi varsa Kan şekerinizi kontrol ettirmelisiniz. Eğer açlık kan şekeriniz 70-100mg/dL arasındaysa bu seviye normal kabul edilir.
Değerler normalden farklıysa?
Açlık kan şekeriniz 100 -125 mg/dL (5.6- 6.9 mmol/L) arasında ise bozulmuş açlık şekeri yani bir çeşit prediyabet demektir. Bunun artışı tip 2 diyabet olma riskinizi de arttırır. Eğer açlık kan şekeri 126 mg/dL ve üzeriyse diyabetiniz var demektir. HbA1c veya glikoz tolerans testinize bakılır. Düşük kan şekeri(hipoglisemi) ise aşağıdaki sorunlara neden olabilir;
•Tiroit bezinin çalışmaması
•Çok az beslenmek
•Çok fazla insülin veya diyabet ilacı
•Karaciğer veya böbrek hastalıkları
HbA1c
Kişinin günlük şeker değerinde dalgalanmalar olabileceği için bir de geriye dönük olarak değerlendirmeyi sağlayan HbA1c testi yapılır. Bu test son 3 aydaki kan şekerinin durumu hakkında bilgi verir. HbA1c seviyesi 6’nın üzerindeyse bozulmuş açlık şekerinden şüphelenilir. Diyabet için yüksek risk oluşturur. Kontrol altına alınmazsa tip 2 diyabet için davetiye çıkartır.
T3 ve T4 Testleri
Tiroit birincil olarak T4’ü üretirken T3’ü daha az miktarda üretir. Kanda proteinlere bağlı veya serbest halde bulunurlar. Total T4 ve serbest T4’ün yüksek olması hipertiroit, düşük total T4 ve serbest T4 ise hipotiroit demektir. Hamilelik ve doğum kontrol hapı kullanımı sırasında kandaki bağlayıcı protein seviyesi artar. T4 seviyeleri kadınlarda yüksek çıkabilir ve aslında birey hipertiroit olmayabilir. Aynı şekilde astım, artirit gibi bazı hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlar bağlayıcı protein seviyesini düşürebilir ve kişi hipotiroit olmayabilir. Eğer uzmanınız normal T4 seviyesinde hipertiroitten şüphelendiyse T3 bize durumu açıklayacaktır. T3 testi hipotiroidi tanılarken yardımcı olmaz çünkü hipotiroit seviyesi çok ilerleyene kadar T3 seviyesi çok düşmez.
Tiroit
Tiroit bezi metabolizmamızı düzenleyen kilit dokulardan biridir. TSH, T4, T3 seviyeniz kontrol edilerek tiroit bezinin fonksiyonu ve etkin çalışma durumu değerlendirilir.
TSH Testi
TSH testi ile tiroidin nasıl çalıştığına bakılır. Hipofiz bezinin ürettiği TSH miktarını ölçer. Hipertiroit veya hipotiroit durumunu tanımlamak için yapılan hızlı testlerden biridir. TSH seviyesi normal değerin altındaysa bu durum hipertiroit, TSH seviyesi normal değerin üzerindeyse hipotiroit, olarak adlandırılır. TSH seviyesi normal değilse bir veya daha fazla ek test problemin nedeninin bulunmasına yardımcı olacaktır.
Üre, Kreatin
Diyet öncesi genellikle böbrek fonksiyonlarınızın değerlendirilmesi için yapılan testtir. Böbreğin ne kadar iyi çalıştığını gösterir.
Total Kortizol
Total kortizol seviyesinin yüksek olması da kilo alma nedenlerinden biridir.
B12 ve D Vitamini
Vitamin eksiklikleri de kilonuzu oldukça etkileyen faktörler arasındadır. D vitamini vücutta önemli görevleri olan yağda çözünen bir vitamindir. Diyetle alınan kalsiyum ve fosforun bağırsaklardan emilmesini sağlar. Kemik erimesine yol açan bir hormon olan paratiroid hormonunun salgılanmasını önler. Vücutta kalsiyum ve fosfor dengesini sağlar, kemik ve kasların sağlığı için gereklidir. Gıdalarla D vitamininin inaktif formunu alırız. Asıl olarak güneş ışığı sayesinde derimizde üretilir. Ülkemizde özellikle kadınlar başta olmak üzere D vitamini eksikliği oldukça yaygındır. B 12 ise vücutta üretilmez ve dışardan alınması gerekir. Asıl kaynağı hayvansal kaynaklı proteinlerdir. Eksikliği unutkanlık, halsizlik, uykusuzluk, bitkinlik ve odaklanma sorunu gibi normal yaşam koşullarını etkileyecek birçok probleme yol açar. Kan testinizde bunlara da baktırmanız kilonuzla ilgili daha açıklayıcı bilgiler verecektir.
*Referans aralığı ve birimler farklı laboratuvarlarda değişiklik gösterebilir.Kan tahlilleri hekim tarafından istenir ve yorumlanır. İlk önce hekiminize danışın.
ALT-AST-GGT
Karaciğer fonksiyonlarının durumunu kontrol etmek için kullanılır.
Kan Yağları
Vücudumuzda kolesterole ve yağlara belli miktarlarda ihtiyacımız vardır. Ancak kan yağlarının fazla olması ciddi kalp hastalığı riski oluşturur. Kullanılmayan fazla enerji vücutta depolanır ve dolaşım bozukluklarına neden olur.
HDL Kolesterol: Halk arasında iyi kolesterol olarak bilinir. Eğer düşük seviyedeyse yükselmesi için önlem alınmalıdır. Kalp için koruyucudur.
LDL Kolesterol: Vücuttaki kolesterolü farklı doku ve organlara taşır. İhtiyaçdan fazlası alındığında ise bu kolesterol kanda kalır. Zamanla birikme yaparak damarları tıkar. Bu yüzden kötü kolesterol olarak bilinir.
Ferritin
Ferritin, vücudumuzda bulunan demirle aynı şey değildir. Vücuttaki demir miktarıyla ilgili bilgi veren bir proteindir. Demiri depolar ve vücut ihtiyaç duydukça demiri arttırır. Plazma ferritin seviyesi dolaylı yoldan vücuttaki demir hakkında bilgi verir. Referans aralığı ve birimler farklı laboratuvarlarda farklı olabilir. Eğer ferritininiz düşükse vücut depolanan demiri çabucak bitirecektir. Kontrol altına almazsanız demir eksikliği gelişebilir.
Vücudumuz her şeyi çok iyi planlanmış ve birbirine bağlı bir mekanizmadan oluşuyor. Sonuç olarak kilo verme serüveninde kilonuzu önemli derecede etkileyen bu testler sayesinde size daha uygun, sağlıklı, doğru bir biçimde beslenme tedavisi uygulanacak ve siz de daha kısa sürede hedeflerinize ulaşacaksınız.
Yani özetleyecek olursak;
-HbA1c
-Glikoz
-İnsülin
-T3
-T4
-TSH
-ANTİ TPO
-ANTİ-TG
-KOLESTROL
-TRİGLİSERİD
-HDL
-LDL
-FERRİTTİN
-B12
-D VİT
-ALT
-AST
-ÜRE
-ÜRİK ASİT
-ÇİNKO
-SELENYUM
-FOLİK ASİT
*Tahlil sonuçlarınızı ilk önce muhakkak bir hekime, diyetisyeninize gerekli yönlendirmeyi hekiminiz yapacaktır.
Nutrition İstanbul Dergisi 5.sayı
Her Hakkı Saklıdır ©
İşbu Web sitesi ve tüm sayfaları Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’na tabidir ve içeriğine ilişkin her türlü ses, görüntü, yazı içeren bilgi-belge,marka ve her türlü fikri ve sınai haklar ile tüm telif hakları ve diğer fikri ve sınai mülkiyet hakları Samet YAĞLI’ya aittir. İşbu web sitesinin yapısı ve içeriği, sitede kullanılan her türlü görsel malzeme Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ve Türk Ceza Kanunu kapsamında korunmaktadır.
Sitede yer alan bilgilerin çoğaltılması, başka bir lisana çevrilmesi, saklanması veya işleme tutulması da dahil,Samet YAĞLI’nın önceden yazılı iznine tabidir. Bu sebeple işbu sitede yer alan bilgiler Samet YAĞLI’nın yazılı izni olmadan hiçbir şekilde, çoğaltılamaz, yayınlanamaz, kopyalanamaz, sunulamaz ve aktarılamaz. Sitenin bütünü veya bir kısmı diğer bir Web sitesinde izinsiz olarak kullanılamaz.
