GAPS NEDİR?
Gaps kelime anlamı olarak Gut and Psychology/ Physiology Syndrome kısaltması olarak karşımıza çıkmaktadır. Türkçe olarak Bağırsak ve Psikoloji/ Fizyoloji Sendromu olarak çevrilebilir.
Gaps diyeti, bozulmuş bakteri dengesini iyileştirmek için uygulanan bir beslenme programıdır. İyileşen bağırsak florası sayesinde de psikolojik/psikiyatrik hastalıklar ve otoimmün sistem kaynaklı sendromlar iyileşir.
GAPS DİYETİNİN ORTAYA ÇIKIŞI VE KULLANIMI
Bu diyet sistemi, bir nörolog tarafından oğluna otizm teşhisi konulmasından sonra ortaya çıkmıştır. Oğlunu tedavi etmek amacıyla bağırsak sağlığını iyileştirdiği ve buna paralel olarak otizmi de tedavi edebildiği öne sürülmektedir. Gaps diyetiyle ilgili bilimsel araştırmalar neredeyse hiç yoktur. Bu yüzden otoriteler tarafından tam olarak kabul edilmemiş bir diyet sistemini önermek de doğru olmayacaktır. Gaps diyetinden kısaca bahsetmek gerekirse; Temel amacı bağırsak sağlığını ve bağırsak dengesini iyileştirmek üzere uygulanan özel bir beslenme programıdır.
DİYET NASIL YAPILIR?
Diyetten patojenleri besleyen yiyecekler, nörotoksin üreten yiyecekler ve işlenmiş gıdalar çıkartılmaktadır. Diyette probiyotik ve prebiyotiklere ise özellikle önem verilmektedir ve diyetin vazgeçilmezleridir. Diyet; Gaps giriş diyeti, tam gaps diyeti ve gaps diyetinden çıkış olmak üzere 3 evreden oluşmaktadır. Genel içeriği, yüksek miktarda yağ ve proteinlerden oluşmaktadır. Bu diyet yağsız etlerin vücutta kullanılabilirliğinin az olduğunu öne sürerek, tam gaps diyeti boyunca yağlı etlerin tüketimini savunur. Mikrobiyata sağlığı için probiyotik besinler bu diyette ağırlıktadır.
GAPS VE GLUTEN
Diyetten gluten çıkarılmıştır. Dolayısıyla birçok tahıl ve tahıl grubu diyette olmadığı için karbonhidrat oranı çok düşüktür. Nişastalı bakliyatlar ve nişastalı sebzelerin bağırsakta sindirilemediği ve bu gıdaların patojenleri beslediği gerekçesiyle diyette yer almazlar. Bu diyette çiğ yumurta sarısının kullanılması ve kademeli olarak da arttırılması vardır. Çiğ yumurta sarısının kullanılması bakteriyel açıdan tehlikeli olabilmektedir.
GAPS VE LAKTOZ
Laktoz sindirimi ise kişiden kişiye değişebilmektedir. Gaps diyetinde laktoza hassasiyet durumuna bakılmadan, laktoz içeren tüm süt ve süt ürünlerinin diyetten çıkarılması kalsiyum eksikliğine neden olabilmektedir. Ayrıca sütün mayalanmasıyla elde edilen yoğurt ve peynir laktoz hassasiyeti olan bazı kişilerce tolere edilebilmektedir.
GAPS DİYETİNİN NEDEN OLABİLECEĞİ SORUNLAR
Gaps diyeti, yüksek yağ içeriği ve protein açısından zengin oluşları sebebiyle maksimum miktarda et öğünleri içermektedir. Yüksek miktarda hayvansal yağlı ve kırmızı et ağırlıklı beslenmenin kalp ve damar hastalıklarına neden olduğu günümüzde çeşitli araştırmalarla kanıtlanmıştır. Gaps diyetinde, kabuklu veya kabuksuz kuruyemişlere ve yağlı tohumlara yer verilir. Şeker ve şeker içeren tüm gıdalar yasaktır. Doğal tuz ise mineral bakımı açısından bu diyetin olmazsa olmazıdır. Ancak bu durum fazla sodyumdan kaynaklı problemlere sebebiyet verebilir. Bu diyette genel olarak porsiyon kontrolü olmadığı için fazla yağ birikimine ve buna bağlı birçok rahatsızlığa yol açabilir. Diyetin süresi uzun olduğu için ve bazı gıdalar diyetten çıkarıldığı için kişide vitamin ve mineral eksiklikleri gözlemlenebilmektedir.
GAPS DİYETİNİ UYGULAMAK DOĞRU MU?
Bağırsak florası ile çoğu hastalığın bağlantılı olabileceği son zamanlarda yeni yeni keşfedilmeye başlanan ve halen araştırmaları devam eden konulardır. Gaps diyeti günlük olarak alınması gereken bazı besin maddelerince yetersiz ve dengesiz kalabilmektedir. Bazı besinlerde de net olarak miktar belirtilmediği için fazla alımlara neden olabilmektedir. Tam olarak literatüre geçmemiş ve otoritelerce kabul edilmemiş diyetlerin hastalıkların tedavisinde uygulanması doğru değildir. Tıbbi beslenme tedavisi olarak kullanılabilmesi için çok sayıda çalışmaya ihtiyaç olduğundan ve birçok çalışmanın da günümüzde halen devam ettiğinden ötürü diyetisyenlerce önerilen bir diyet türü değildir.
NUTRITION İSTANBUL 2017 NİSAN SAYISI
